จังหวัดตราด สันนิษฐานว่าเพี้ยนมาจากคำว่า "กราด ที่เป็นชื่อของต้นไม้ชนิดหนึ่งที่ใช้ทำไม้กวาด ต้นไม้ชนิดนี้มีขึ้นอยู่รอบเมืองตราด ซึ่งในสมัยนั้นมีต้นกราดอยู่เป็นจำนวนมาก แต่พอถึงในสมัยกรุงศรีอยุธยา รัชสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราช เมืองตราดมีชื่อในขณะนั้นว่า "บ้านบางพระ จังหวัดตราด หรือเมืองทุ่งใหญ่ปรากฏชื่อในทำเนียบหัวเมืองสมัยพระเจ้าปราสาททอง (พ.ศ. 2178) ว่าเป็นหัวเมืองชายทะเล สังกัดฝ่ายการต่างประเทศ ซึ่งเกี่ยวข้องกับด้านการคลัง ตราด เป็นหนึ่งในเมืองท่าชายทะเล ที่มีชัยภูมิเหมาะกับการแวะจอดเรือ เพื่อขนถ่ายซื้อขายแลกเปลี่ยนสินค้า เติมเสบียงอาหาร น้ำจืดบริเวณอ่าวเมืองตราด จึงเป็นแหล่งที่ตั้งชุมชนพ่อค้าชาวจีนที่เดินทางเข้ามาค้าขาย มาทำความรู้จักจังหวัดตราดกันต่อนะ ตราดใต้เงาขุนเขาและทะเล ตราดใต้เงาขุนเขาและทะเล (อสท) จากแสนตุ้ง ฝนค่อย ๆ จางหาย ผมเลี้ยวขวาไปอำเภอแหลมงอบ ป้ายริมทางบอกว่าทะเลอยู่ห่างออกไป 20 กิโลเมตร แดดบ่ายโรยอ่อน ตัวอำเภอแหลมงอบเงียบสงบ ห้องแถวไม้ดูราวกับหญิงชราใจดีรอต้อนรับลูกหลานกลับคืนบ้าน ตามร้านรวงมีของฝากจากทะเลวางขาย กุ้งแห้ง หมึกแห้งอย่างดี ปลาอินทรีตัวโต
![]() ผมแวะไปที่ อนุสรณ์สถานยุทธนาวี ที่ เกาะช้าง อาคารโค้งสีขาวโดดเด่นอยู่ริมทะเล สร้างจำลองดาดฟ้าเรือรบ เพื่อรำลึกถึงวีรกรรมราชนาวีไทยในสงครามอินโดจีน เมื่อวันที่ 17 มกราคม พ.ศ. 1484 ในวันนั้น ฝรั่งเศสซึ่งปกครองกัมพูชาส่งเครื่องบินมาทิ้งระเบิดที่ เกาะง่าม หมายจะยืดครองหมู่เกาะต่าง ๆ ในทะเลไทย เรือหลวงสงขลาและเรือหลวงชลบุรีจึงเข้าปกป้องอธิปไตย โดยใช้ปืนต่อสู้อากาศยานระดมยิงจนเครื่องบินตกที่ เกาะหวาย ทว่า ถูกเรือลามอตต์ปิเกต์และเรือปืนของฝรั่งเศสระดมยิงจมลงที่เกาะช้าง ทั้งเรือปืนยามฝั่งธนบุรีก็ถูกยิงจนไฟไหม้ ขณะเรือลามอตต์ปิเกต์ซึ่งมีขนาดใหญ่กว่ามาก ถูกยิงจนเสียหายอย่างหนัก กระทั่งล่าถอยออกจากน่านน้ำไทย ลมทะเลพัดโบกโบย บนดาดฟ้าเรือรบจำลอง ผมมองออกไปยังทิศตะวันตก เกาะช้างปรากฏใต้แสงอบอุ่น ตะวันกำลังคล้อยลับ เรือประมงลำน้อยบ่ายหน้าออกจากฝั่งโมงยามนั้น ผมรู้สึกว่าทะเลตราดสงบงามกว่าครั้งใด ๆ ![]() 2. ฝนโปรยละอองบางๆ ลงมาในยามเช้า อากาศเย็นขึ้น ไอคาวเค็มจากทะเลลอยกลืนกับไอหมอกขาว จากอำเภอแหลมงอบ ผมใช้ทางหลวงหมายเลข 3148 ไปตัวเมืองตราด ระหว่างทางผมนึกถึง "งอบ" อันเป็นสัญลักษณ์ของบ้านน้ำเชี่ยว "ไม่เบื่อหรอกค่ะ เพราะเราทำด้วยใจรัก" กิ่งแก้ว จิตนาวสาร เจ้าของร้านบ้านตาโอ่งบอกเสียงใส ใบหน้าระบายยิ้ม บ้านตาโอ่ง นับเป็นร้านแรก ๆ ของบ้านน้ำเชี่ยวที่ขายงอบอย่างเดียว สามสิบปีก่อนถนนสายนี้ยังเป็นดินขรุขระ เกาะช้างยังไม่เป็นที่รู้จักมากนัก "คุณป้าสุวรรณ แซ่ลี้ มานั่งเย็บงอบอยู่หน้าบ้านทุกวัน แกทำด้วยความรักน่ะค่ะ พอเริ่มมีคนมาเที่ยวเลยพอขายได้ ถึงรุ่นสามีและฉันก็รับช่วงต่อ ปรับปรุงรูปแบบให้ทันสมัย ใช้งานได้หลากหลาย" เธอเล่าพลางพาชมในร้าน กลิ่นน้ำมันยาง ซึ่งใช้ทารักษาใบจากโชยอ่อน ๆ กลิ่นหอมละมุนกลิ่นอายในวันเก่าก่อน
![]() ออกจากร้านงอบ ผมเดินเลียบคลองน้ำเชี่ยวเข้าไปในชุมชน เรือประมงจอดเทียบอยู่ตามหน้าบ้าน มัสยิดตั้งตระหง่านชวนศรัทธา เด็ก ๆ วิ่งเล่นไปตามสะพานไม้ซึ่งสร้างยื่นเข้าไปในป่าโกงกางร่มครึ้ม ที่นี่นับเป็นหมู่บ้านตัวอย่าง ป่าโกงกางยังอุดม ท้องทะเลยังสมบูรณ์ เด็ก ๆ และผู้ใหญ่ร่วมใจกันรักษาคลอง ตั้งแต่ พ.ศ. 2550 บ้านน้ำเชี่ยว เริ่มเป็นที่รู้จักในวงกว้าง มีชุมชนอื่นมาดูงาน เรียนรู้ชีวิตในรูปแบบโฮมสเตย์ ก่อนกลับออกมา ผมก็ได้รับรู้น้ำใจของคนบ้านนี้ ทั้งรอยยิ้ม ถ้อยคำทักทาย และน้ำเย็น ๆ ที่หยิบยื่นให้ บ่ายคล้อย ฟ้าหมาดฝน ผมย้อนกลับไปทางอำเภอเขาสมิง เพราะนึกขึ้นได้ว่าผ่านเลยสิ่งหนึ่งมา กล่าวสำหรับตราดเมืองนี้ไม่ได้รุ่มรวยชายหาดเพียงอย่างเดียว ตลอดแนวทิวเขาบรรทัด ซึ่งทอดยาว 144 กิโลเมตร ได้รับลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้คล้ายกับภาคใต้ สายน้ำจึงมอบความสมบูรณ์สู่พื้นราบ แล้วผลิตอกงอกงามในสวนผลไม้ ข้ามแม่น้ำเขาสมิง ผมมาเยือนอีกสวน ต่างจากสวนหนอนบุ้งที่เป็น "สวนบ้าน" สวนผลอำไพ เน้นส่งออกขายยังต่างประเทศ ชัยวัฒน์ ปริ่มผล หรือที่ใคร ๆ เรียกว่า "ผู้ใหญ่" ต้อนรับผมด้วยสับปะรดตราดสีทองหวานกรอบ หนึ่งในผลไม้จากสวน "เราใช้สารเคมีก็จริง แต่ใช้ในปริมาณน้อย ไม่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค" ผู้ใหญ่อธิบาย แล้วชี้ให้ดูมังคุดที่กำลังติดลูกเล็ก ๆ สีเขียวอ่อน ผู้ใหญ่เล่าต่อว่า ทั้งราคาขาย แมลงศัตรู และสารเคมีไม่ใช่เรื่องใหญ่ หากเรียนรู้และเข้าใจอย่างถ่องแท้ "ปลูกต้นไม้ ถ้าคุยกับเขารู้เรื่องจะออกมาดี หุ้นส่วนใหญ่ของเราคือดินฟ้าอากาศ ต้องฟังเขาให้มาก" ผู้ใหญ่บอกแล้วก็ยิ้มอารมณ์ดี ผมนั่งฟังเคล็ดวิธีให้มังคุดออกผลก่อนใคร ปุ๋ยหาได้รอบ ๆ ตัวแม้กระทั่งใบไม้ ฝนตกอย่างนี้ไม่ต้องฉีดยา เพราะเพลี้ยไม่ชอบฝน ไม้ยืนต้นที่เพิ่งปลูกลงดิน อีกยี่สิบปีข้างหน้าคือเงินออมของลูกชาย ท้องฟ้าเริ่มอึมครึม ไม่นานฝนก็โปรยลงมา อากาศเย็นชื่น เสียงนกร้องหวานใส ผมได้ยินใครบางคนเปรยว่า "อยากทำสวนผลไม้"
ที่ หาดราชการุณย์ ชายหาดซึ่งร่มรื่นด้วยทิวสนและมะพร้าว บาดแผลแห่งสงครามจางลงแล้ว บรรยากาศเงียบสงบ ผู้คนเข้ามาพักผ่อนหนาตา บ้างนั่งพูดคุยตามใต้ร่มไม้ เด็ก ๆ ลงไปเล่นน้ำกันสนุกสนาน บ่ายคล้อย เมฆสีเทาค่อย ๆ รวมตัวตรงจุดบรรจบระหว่างภูเขากับทะเล ถนนทอดยาว หมู่บ้านขาวประมงปรากฏเป็นระยะ เย็นแล้วที่ผมมาถึง หาดบานชื่น ทิวสนเรียงราย ชายหาดทอดยาวสุดตา มีรีสอร์ตเล็ก ๆ เพียงสองสามเจ้า ผมลงไปเดินเล่นข้าง ๆ เกลียวคลื่น เกาะกูดมองเห็นราง ๆ ได้ปุยเมฆสีเทา เรือประมงลำน้อยทยอยกลับคืนฝั่ง ไม่นานฝนก็โปรยลงมา จู่ ๆ ผมก็นึกถึงชายชราคนหนึ่ง เขาเคยบอกว่า สำหรับลูกทะเลแล้ว ฤดูมรสุมก็คือช่วงเวลาที่ทะเลคนและเรือจะได้พักผ่อน ไม่มีการอาลัย แข็งขืน หรือฝืนด้าน ขณะหลบละอองฝนใต้ต้นสน มองเกลียวคลื่นสาดชัดมากวาดผืนทราย ผมเริ่มเข้าใจว่านี่คือช่วงเวลาของการพักผ่อน ทะเลกำลังพักผ่อนชั่วคราว 4. เมื่อคืนฝนโปรยหนาหนัก เช้าตรู่ ท้องฟ้ากระจ่างใส เป็นวันแรกที่ทะเลตราดเผยให้เห็นเส้นขอบน้ำจดขอบฟ้า บนทางหลวงหมายเลข 318 ผมมีมิตรร่วมทางเพิ่มหลายคน คุณโอ๋วางมือจากงานที่ร้านชั่วคราว เรือโท บุญมา สายสะอาด และ พันจ่าเอก ไพฑูลย์ ภาสะเตมีย์ แห่งหน่วยประสานงานชายแดน ประจำพื้นที่ตราด ยินดีรับหน้าที่ "ไกด์นำทาง" จากอำเภอคลองใหญ่ ถนนเลียบเลาะภูเขาและทะเล ถึงบ้านโขดทราย กิโลเมตร 81 ผมผ่านจุดแคบสุดของบ้านเรา ที่ซึ่งผืนแผ่นดินกว้าง 450 เมตร ถูกขนาบด้วยแนวพรมแดน ภูเขา และทะเล ถึงกิโลเมตร 89 ทางหลวงหมายเลข 318 มาสิ้นสุดที่บ้านหาดเล็ก ชุมชนเล็ก ๆ ชายแดน ไทย-กัมพูชา "ปลายงวงช้าง" ในแผนที่ประเทศไทย เมื่อคืนฝนโปรยหนาหนัก เช้าตรู่ ท้องฟ้ากระจ่างใส เป็นวันแรกที่ทะเลตราดเผยให้เห็นเส้นขอบน้ำจดขอบฟ้า ที่ด่านพรมแดน ผู้คนค่อนข้างหนาตา หลากหลายเชื้อชาติ บ้างเดินทางท่องเที่ยว บ้างข้ามไปมาเพื่อซื้อหาข้าวของเครื่องใช้ บ้างก็มีจุดหมายอยู่ที่โรงแรมแกรนด์โฮเต็ล กาสิโน ผ่านขั้นตอนข้ามแดนเรียบร้อย เราก็บ่ายหน้าเข้ากัมพูชา ระยะทาง 10 กิโลเมต จากบ้านหาดเล็กไป จังหวัดเกาะกง นั้น ให้อารมณ์รับรู้มากหลาย ทั้งข่าวสงครามที่ยังร้อนระอุคุกรุ่น รอยยิ้ม เสียงหัวเราะ ถ้อยคำทักทายอันเปี่ยมด้วยน้ำใจ
|
เว็บไซต์นี้ใช้คุกกี้เพื่อวัตถุประสงค์ในการปรับปรุงประสบการณ์ของผู้ใช้ให้ดียิ่งขึ้น ท่านสามารถศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับประเภทของคุกกี้ที่เราจัดเก็บ เหตุผลในการใช้คุกกี้ และวิธีการตั้งค่าคุกกี้ได้ใน นโยบายคุกกี้ และ คำแถลงว่าด้วยการเก็บรวบรวมข้อมูลส่วนบุคคล